De nieuwe onderhandelaars voor een kabinet dienen vergroening huurwoningen topprioriteit te maken

31 mei 2017

Dick Tommel en Bert Wijbenga schreven een pleidooi voor intensieve aanpak huurwoningen: de hoogste tijd en prioriteit van het nieuwe kabinet

Nederland heeft zich gecommitteerd aan het VN-klimaatverdrag van Parijs. Hierin zijn bindende afspraken gemaakt om de opwarming van de aarde te beperken tot maximaal 2 graden, met 1,5 graden als streefwaarde. Per saldo moeten broeikasgassen, zoals CO₂, uit de lucht moeten worden gehaald. Nederland loopt niet voorop in de vervanging van fossiele door duurzame energie. Dat vraagt versnelling en creativiteit. Het omzetten van het klimaatverdrag in voldoende en tijdige maatregelen is een grote uitdaging voor de nieuwe onderhandelaars voor een coalitie.

Coördinatie vanuit het rijk

Realiseren van de afspraken in Parijs vraagt om regie en coördinatie vanuit het rijk. Het rijk moet de kaders scheppen voor deze energietransitie en met passende regels en wetgeving komen. Naar ons idee is het van belang dat bij één minister onder te brengen.

Accent op de bestaande woningvoorraad

De doelstelling is de reductie van broeikasgassen. De bestaande woningvoorraad kan een belangrijke bijdrage leveren in het reduceren van de CO₂- uitstoot. Dit betreft natuurlijk de corporatievoorraad en de particuliere voorraad. Het is echter logisch dat de overheid haar focus in eerste instantie legt op de corporatievoorraad. Met de corporatiesector is voor de overheid het meest eenvoudig een afspraak te maken.

De instrumenten

Het beoogde doel kan worden gerealiseerd door het energieverbruik te beperken én een grootschalige inzet van duurzame energie. Het na-isoleren van de woningen om het verbruik te beperken kan de corporatie zelfstandig regelen. Daarnaast kan de corporatie het initiatief nemen om de slimme meter in te zetten in combinatie met directe terugkoppeling om de bewoners inzage te geven in het energieverbruik én te helpen dit te verminderen.

Samenwerking is nodig

De inzet van duurzame energie als vervanging van aardgas kan de corporatie heel vaak niet zelfstandig. Verwacht mag worden dat de rijksoverheid komt met een plan om de noodzakelijke energietransitie in Nederland te maken. Dat plan moet lokaal worden uitgewerkt in Energie Infrastructuurplannen waarin de gemeente (in overleg met haar partners) bepaalt welke energie in welke wijk geleverd kan worden en op welk moment die transitie moet zijn gerealiseerd.

Beide paden zijn in economische zin relevant, het geeft werkgelegenheid, maar het gaat niet vanzelf. Het vraagt om een intensieve samenwerking tussen de lokale corporaties en de gemeente.

Investeringen

Een inschatting van de totale noodzakelijke investeringen in de huurwoningen ligt rond 5 miljard per jaar. Om de ingrepen op woningniveau te doen heeft de corporatie wel die investeringscapaciteit nodig. De mogelijkheid tot investeren is niet evenredig over de corporaties verdeeld. Het feit dat via de verhuurdersheffing een deel van die capaciteit wordt afgeroomd werkt daarbij averechts. Het zou helpen om óf de verhuurdersheffing te stoppen, in te wisselen voor een plicht tot investeren van de vrijkomende middelen óf om in te zetten in een investeringsfonds voor de corporaties gericht op reductie van de CO₂-uitstoot. Investering vanuit de verhuurdersheffing wordt dan gebruikt om de duurzaamheidsmaatregelen op complexniveau te financieren en te voorkomen dat de totale woonlasten van de bewoner te veel gaan stijgen.

Betere condities nodig

Om te zorgen dat de aansluiting op duurzame bronnen wordt gerealiseerd moet de overheid de condities verbeteren en een helder transitieplan schetsen. Daarnaast is de huidige regelgeving rondom warmtenetten niet stimulerend voor het realiseren van aansluitingen. Ook voor andere duurzame bronnen, zon en wind is het noodzakelijk dat er een consistent beleid komt vanuit de overheid met een lange termijn perspectief. Steeds wisselende regelgeving vanuit het rijk stimuleert niet tot investeren.

===

Dick Tommel is voorzitter van NRP Spaar het klimaat. Hij introduceerde als staatssecretaris van Volkshuisvesting (D66) duurzaam bouwen en wonen en wetgeving en bleef daarna actief betrokken bij deze sector.

Bert Wijbenga is voorzitter van de Raad van Bestuur van Woonbron en zet zich als voorzitter van de Groene Huisvesters in om de bestaande woningvoorraad versneld te verduurzamen.