Manifest voor Spoedwet Energiebesparing

8 juni 2022

Crisis maatregelen om snel minder energie te verbruiken

De dreigende energiecrisis maakt een essentiële stap nodig: energiebesparing. Want alle energie die we besparen hoeven we niet te importeren, niet op te wekken, en niet te betalen. Het is niet voor niets dat energiebesparing sowieso bovenaan de lijst staat van van prioriteiten in de energietransitie. In de praktijk is energiebesparing moeilijker dan je zou denken en komt nauwelijks van de grond. In de eerste plaats is energiebesparing nú nodig omdat de aanvoer van aardgas uit Rusland verstoord dreigt te worden. We winnen zelf nog wel gas, maar niet genoeg voor ons eigen verbruik. Bovendien leidt de dreigende energiecrisis tot grote prijsstijgingen en dus hoge energierekeningen, die voor vele burgers niet of nauwelijks zijn op te brengen. Energiebesparing  zorgt er voor dat de maandlasten voor energie minder stijgen. Tenslotte draagt energiebesparing bij aan een gezondere woonomgeving (aanpakken van tocht).

De oorlog in Oekraïne en de onzekerheid van gasleveranties uit Rusland rechtvaardigen bijzondere maatregelen. Het einde van de oorlog is nog niet in zicht. Waarschijnlijk zullen de gigantische prijsstijgingen voor gas en (daaraan gekoppeld) warmte daardoor aanhouden.   

Zonder snel en effectief beleid is de energievoorziening komende winter simpelweg niet gegarandeerd.

Allerlei organisaties uit het bedrijfsleven komen op voor hun belangen, maar er zijn maar weinig stemmen te horen over de moeilijkheden die burgers hebben met hun energierekening, nu en in de komende jaren. Terwijl juist de burgers de lasten moeten dragen, zonder daar iets tegen te kunnen doen. Voor veel huishoudens zijn de huidige prijsstijgingen niet te betalen. De kwaliteit van leven wordt over een breed front aangetast en leidt tot dramatische gevolgen in de samenleving.

Er is sprake van een uitzonderlijke situatie waarover de Tweede en Eerste Kamer zich snel moeten buigen. Dat betekent dat er een spoedwet moet komen die per direct een serie maatregelen mogelijk maakt, dan wel knelpunten aanpakt:

Kapitaal:

1. Het Rijk stelt per direct het geld beschikbaar voor gemeenten om zo snel mogelijk mensen aan te nemen om de energiebesparing lokaal te begeleiden. Er zijn al veel energieloketten maar het gaat hier om versterking van de ambtelijke organisatie voor zaken als vergunningen, toezicht, financiën, planning enz. 
2. Corporaties, particuliere huiseigenaren en VVE’s kunnen geld voor energiebesparingsmaatregelen lenen tegen nul procent rente en het bedrag in 30 jaar aflossen. Zij worden ook in staat gesteld om gebruik te maken van deze leningen, dus ook VvE’s die te weinig hebben gespaard voor de rest van hun onderhoud komen in aanmerking voor deze leningen.
3. Gemeentes mogen geen precario of leges meer heffen op werkzaamheden die het doel hebben om een gebouw aardgasvrij te maken of om flink veel energie te besparen (denk aan gevelisolatie).

Informatie:

1. Informatie over de kosten, doorlooptijd en terugverdientijd van energiebesparingsmaatregelen worden bekendgemaakt en voor zover mogelijk gegeneraliseerd. De overheid begeleidt de bewoner/huurder/VvE naar één platform en perfectionaliseert de adviezen die daarop gegeven worden. 
2. De overheid gaat mensen beter voorlichten en instrueren over de voordelen van energiebesparingsmaatregelen. Het doel moet zijn om burgers concreet handelingsperspectief te geven. Te denken valt aan het verlagen van de temperatuur van de CV-ketel, het optimaal inregelen van de thermostaat, het ontluchten van radiatoren en het dichten van kieren.     
3. Er komt een nationale kierenjacht: kieren is niet de manier om te ventileren. Ventilatie gebeurt bijvoorbeeld via raamroosters.

Juridisch:

1. Vergroot de ruimte voor corporaties door de woningwet te verruimen en samenwerking tussen corporaties en VvE’s mogelijk te maken.
2. Juridische belemmeringen worden voor de komende drie jaar weggenomen waardoor elke VvE een plan kan maken om aardgasvrij te worden (dan wel het gebruik van fossiele energie sterk te verminderen) en het plan ook kan financieren en uitvoeren. Besluiten kunnen door een meerderheid van de eigenaren worden genomen, ongeacht of de VvE hiertoe bevoegd is. Dit zal tevens bij gespikkelde VvE’s de woningbouw helpen aan de eis te voldoen om labelverbetering te realiseren.
3. Er komt een regeling voor collectieve financiering via subsidies van deze maatregelen. Deze subsidies worden betaald vóórdat de werkzaamheden van start gaan. Dit komt bovenop de al aangekondigde maatregelen en versoepelingen uit het Isolatieprogramma van 1 april 2022.
4. Handhaaf de energiebesparingsplicht voor bedrijven. Die plicht houdt in dat een bedrijf energiebesparingsmaatreglen moet nemen die binnen 5 jaar zijn terugverdiend.

Omgeving

1. De procedures om een fauna- en floravergunning aan te vragen voor het isoleren van grote gevels of dak worden ingekort tot maximaal 3 maanden (een quickscan). Eventuele vervanggebieden voor o.a. vleermuizen worden spoedig door de verschillende overheden aangewezen.

Vakmensen:

1. Mensen worden actief gestimuleerd technisch installateur of energieadviseur te worden. Middels grootschalige omscholingsprogramma’s worden ze binnen een jaar klaargestoomd om kieren te dichten, huizen te isoleren, of warmtepompen te installeren. Bedrijven die in deze sectoren actief zijn worden gesubsidieerd bij het aannemen van zij-instromers.
2. Elke provincie biedt werklozen en mensen die in afwachting zijn van een verblijfsvergunning een gratis opleiding met certificering om zo snel mogelijk te kunnen werken in de isolatie- of installatiebranche.

initiatiefnemers (zie foto's)
Laetitia Ouillet, energie-expert
Werner Schouten, Directeur Impact Economy Foundation
Ferd Crone, Eerste Kamerlid (PvdA)
Floris Alkemade, architect
George Verberg, voormalig CEO Gasunie
Bart Lubbers, ondernemer
Roy op het Veld, journalist

Bron: www.spoedwetenergiebesparing.com

Grafiek: PBL, 2021 (Ontwikkelingen in de energierekening, achtergrondrapport bij Klimaat- en Energieverkenning 2021). N.b. Veel verwachtingen in dat rapport zijn gebaseerd op het verleden, geen rekening kon worden gehouden met abrupte veranderingen zoals de veranderingen in de laatste maanden in Oekraïne.