Brengt de Klimaatwet Nederland internationaal terug in de kopgroep?

11 juli 2018

95% CO2 reductie in 2050 en 100% CO2-neutrale elektriciteit

Woensdag 27 juni 2018 presenteerden de volgende leden van de Tweede Kamer de Klimaatwet aan de Tweede Kamer: Klaver (GroenLinks), Asscher (PvdA), Beckerman (SP), Jetten (D66), Dik-Faber (CU), Yesilgöz-Zegerius (VVD), Agnes Mulder (CDA) en Geleijnse (50Plus). Op 12 september 2016 hadden Diederik Samsom (PvdA) en Jesse Klaver (GroenLinks) het initiatief-voorstel aan de Tweede Kamer aangeboden. 

Wat staat erin? Is Nederland hiermee de eerste in de wereld? Is het bijzonder en waarom heeft het zin? Wat gaat er nu veranderen? Is het hiermee klaar?

1. In de Klimaatwet staat dat we met elkaar streven 49% minder CO₂ uit te stoten in 2030 ten opzichte van 1990, in 2050 moet dit zelfs 95% minder zijn. Daarnaast gaan we met z’n allen proberen alle elektriciteit in 2050 CO₂-neutraal op te wekken.
2. Nederland is het zevende land dat met een echte Klimaatwet komt en het is de eerste Klimaatwet ooit in Nederland. Dit betekent dat partijen zich voor het eerst aan een wet moeten houden als ze afspraken maken over CO₂-uitstoot. Het eerste land ter wereld was het Verenigd Koninkrijk in 2008. Meer informatie hier en een interactieve wereldkaart hier
3. Hoe bijzonder is het? Dat er überhaupt een akkoord op de Klimaatwet is gekomen is ook best bijzonder. Er ligt namelijk steun van zeven verschillende politieke partijen uit de coalitie (VVD, CDA, D66 en ChristenUnie) én oppositie (GroenLinks, PvdA en SP). Het is een goede zaak dat deze partijen over een onderwerp als het klimaat bereid zijn de handen ineen te slaan. Het helpt dat discussie over nut en noodzaak van overheidsingrijpen en de einddoelstelling naar de marge verdwijnt.
4. Wat gaat er veranderen? Elke vierde donderdag in oktober wordt vanaf nu Nationale Klimaatdag. Op deze dag wordt onder andere door de regering de jaarlijkse Klimaatnota gepresenteerd. Daarin moeten de partijen uit het huidige kabinet verantwoorden wat ze het afgelopen jaar hebben gedaan. Een soort Prinsjesdag voor het klimaat dus.
5. De Klimaatwet is gepresenteerd als initiatief. Dit betekent dat hij nog door de Eerste en Tweede Kamer goedgekeurd moet worden. De kans dat dit gebeurt is groot, omdat een groot deel van de partijen uit de coalitie én oppositie zich in de wet kunnen vinden.
6. Het verschil met het Klimaatakkoord - waar maatschappelijke organisaties en ministeries bij betrokken zijn - is dat in de Klimaatwet nu alle officiële afspraken staan. In het Klimaatakkoord staan de door ruim honderd partijen besproken plannen die daartoe moeten leiden met voorstellen voor verandering van wetgeving die ook door de Tweede en Eerste Kamer moeten worden goedgekeurd.

Is dit de meest ambitieuze klimaatwet ter wereld?

Hierover ontstonden wat vragen omdat Jesse Klaver (Groenlinks) het Nederlandse wetsvoorstel "de meest ambitieuze klimaatwet ter wereld" noemde. In het programma Eén Vandaag werd deze opmerking 'gechecked' bij Marjan Minnesma (URGENDA) en Pieter Boot (PBL).

Voor Urgenda-directeur en milieuactivist Marjan Minnesma is de wet nog niet helemaal zoals hij moet zijn. "De klimaatwet is qua richting en intentie goed, maar lang niet ambitieus genoeg. In Nederland hebben we eigenlijk alleen maar een doel voor 2050 en dat is heel ver weg. In de komende vijftien jaar kun je namelijk echt nog een verschil maken, anders ben je te laat." Minnesma roemt onder andere Zweden met een hogere ambitie. Ook de wet in Engeland heeft bijzonder goede elementen: "Die evalueren om de vijf jaar om te kijken ze hun doelen hebben behaald en het wordt gecontroleerd door een externe comissie. Als er niet genoeg CO2 uitstoot is gereduceerd, dan stellen ze hun doelen bij."

In totaal zijn er, inclusief Nederland, zeven landen die een Klimaatwet hebben: het Verenigd Koninkrijk was in 2008 het eerste land dat zo’n wet invoerde, waarna Zweden, Noorwegen, Denemarken, Finland, Frankrijk en Mexico volgden. Volgens Minnesma is Zweden de koploper in de groep: "Zweden gaat voor 0% uitstoot in 2045, dus dat is veel ambitieuzer."  

Pieter Boot van het Planbureau van de Leefomgeving denkt ook dat Klaver een beetje overdrijft met zijn uitspraak. "We zitten zeker in de kopgroep, maar als je kijkt naar het land met de meest ambitieuze klimaatwet dan is dat Zweden." Toch heeft Boot wel een kanttekening bij deze vergelijking: "Zweden heeft veel bossen die CO2 opnemen, terwijl wij veenweides hebben die CO2 uitstoten. Dus het is voor ons ook lastiger om het terug te dringen.''

Volgens Pieter Boot en Marjan Minnesma klopt de uitspraak van Klaver dus niet. Maar dat Nederland zich met deze wet weer in de kopgroep meldt, lijkt wel het geval.

Boot: "We zitten zeker in de top, gezien onze ambities en die van Zweden niet veel van elkaar verschillen, maar we zijn niet op alle fronten de nummer één in deze groep op dit moment."

Steeds meer landen die het VN-akkoord in Parijs (2015) hebben getekend, nemen wettelijke maatregelen om de broeikasgassen te reduceren.

Bronnen: Bij dit bericht is gebruik gemaakt van teksten van Hier Klimaat (Sanne Dietz), AVRO-TROS Eén Vandaag en eindredactie door NRP Spaar het Klimaat. Update 29 maart 2019.