Ontwerp klimaatakkoord gepresenteerd zonder steun van vakbonden en milieu-organisaties

21 december 2018

Gebouwde omgeving: Half miljard subsidie voor sociale huursector en grondgebonden financiering particulieren

Deze kabinetsperiode gaan woningcorporaties al beginnen met het verduurzamen en aardgasvrij maken van woningen. Dat is afgesproken in het klimaatakkoord met gemeenten, bouw- en energiebedrijven. Jaarlijks gaat het om 30.000 tot 50.000 huizen.

"Deze partijen hebben tot uiterlijk 1 april 2019 om zo concreet mogelijk te maken om welke woningen het gaat", staat in de afspraken die zijn gemaakt aan de klimaattafel. Het is een van de uitkomsten van de onderhandelingen rond het klimaatakkoord, dat vandaag is gepresenteerd. Het hele ontwerp van het klimaatakkoord kunt u hier downloaden/lezen.

Tot nu toe was het probleem dat corporaties meer geld zeiden nodig te hebben dan het kabinet beschikbaar wilde stellen. Dat is nu opgelost: de woningcorporaties krijgen extra middelen naast de eerder toegezegde korting op de verhuurdersheffing van 100 miljoen euro. Via de investeringssubsidie duurzame energie (ISDE), de energie-investeringsaftrek en extra geld voor een wijkgerichte aanpak is er alles bij elkaar bijna een half miljard euro extra beschikbaar. Bij het energieakkoord in 2013 kregen de corporaties in de laatste week 400 miljoen in een subsidieregeling speciaal voor de sector, STEP. Deze regeling leidde niet tot een efficiente en doelmatige besteding van middelen, bleek uit een integrale studie naar kosteneffectiviteit van CO2-reductiemaatregelen.

Als de woningcorporaties op grote schaal beginnen, wordt de techniek om huizen te verduurzamen snel goedkoper, is het idee. De corporaties fungeren dan als startmotor voor de verduurzaming van alle woningen in Nederland. 

Gasbelasting en financiering via "grondbeleid"

Een andere omstreden maatregel waarover werd gesproken, is de belasting op gas. De lagere inkomens zouden het slachtoffer worden van de energietransitie. Om dat te voorkomen wordt de jaarlijkse teruggave van de energiebelasting de komende vier jaar verhoogd, oplopend tot 65 euro. Een idee dat vorige week nog werd geopperd in de Volkskrant door Gert-Jan Segers, de politiek leider van de ChristenUnie. Later gaat de elektriciteitsbelasting langzaam omlaag.

Ook bestond de vrees dat mensen met een eigen huis veel zouden moeten betalen om hun huis te verduurzamen. In 2021 moeten alle gemeenten hun inwoners vertellen wanneer en hoe ze van het gas af gaan. Dat kan particuliere woningbezitters veel geld kosten. Er komen de komende jaren allerlei regelingen en subsidies om mensen hierbij te ondersteunen. Een belangrijke ontwikkeling is de introductie per 2021 van een nieuwe vorm van gebouwgebonden financiering.

Bij een gebouwgebonden financiering wordt door banken een lening aangeboden die aan het huis hangt in plaats van aan de eigenaar. Net als bijvoorbeeld erfpacht of servicekosten gaat deze lening bij de verkoop van een huis over naar de volgende eigenaar. Om ervoor te zorgen dat deze regeling de kredietwaardigheid van de eigenaar van het huis niet aantast, zal de wet op enkele punten veranderd worden. Daarbij valt op dat enkele gemeenten al een gebouwgebonden financiering hebben mogelijk gemaakt zonder dat daarvoor wetswijziging nodig is. De koplopers op dit thema blijken Nijmegen, Arnhem, Haarlemmermeer en Leeuwarden. Met het instrument 'Bodemwende' voorzien zij, via de Bank Nederlandse Gemeenten en de pensioenfondsen als grote spelers, in de behoefte om financiering van particuliere energetische renovaties per buurt en wijk.

Wijken van het gas af

In 2021 moeten alle gemeenten duidelijk hebben gemaakt welke wijken wanneer van het gas af gehaald worden. Afhankelijk hiervan blijft de situatie voor mensen thuis bij het oude of moeten ze ergens in de komende jaren over op elektriciteit of een warmtenet. Dit is bepalend voor de manier waarop mensen hun huis moeten gaan verduurzamen.

De voorzitter van de klimaattafel gebouwde omgeving, Diederik Samsom, zei hier eerder over; "Hol niet allemaal naar de bouwmarkt, trek niet onmiddellijk je cv-ketel van de muur, maar wacht af wat je gemeente gaat doen." Zo zijn bijvoorbeeld warmtepompen alleen maar geschikt als huizen extreem goed geïsoleerd zijn. Het isoleren van je huis en de aanschaf van zonnepanelen is altijd goed, volgens Samsom.

Energiebesparingsmonitor 2017

Juist dezer dagen werden de cijfers gepubliceerd over het jaar 2017 door RVO als het gaat om de feiten van de afgelopen jaren. De werkelijkheid blijkt weerbarstiger dan de wensen voor de toekomst. Ten opzichte van 2016 is nauwelijk verdere voortgang qua tempo geconstateerd, en in de particuliere sector zelfs een lichte afname. U kunt het allemaal nalezen in deze rapportage. De cijfers over 2018 worden pas aan het eind van 2019 gepubliceerd. 

Reactie van NRP Spaar het Klimaat

Albert de Vries: "Mooi dat Diederik Samsom als voorzitter klimaattafel gebouwde omgeving komt met een vergelijkbaar verhaal zoals door NRP Spaar het klimaat is bepleit: zorg dat we allemaal kunnen beginnnen met besparen en zo een gezonder huis krijgen zonder lastenverzwaring", daarbij verwijzend naar het interview "Deze verbouwing móét lukken" in de Volkskrant. 

Op 31 januari 2019 organiseert NRP Spaar het Klimaat een lijsttrekkersdebat voor de Provinciale Verkiezingen. U leest daar meer over in dit bericht. 

Bronnen: NOS, Volkskrant, NRP Spaar het Klimaat, BNG.