FNV en Milieudefensie dreigen op te stappen bij onderhandelingen over Klimaatakkoord

26 oktober 2018

Vakbond FNV en natuurorganisatie Milieudefensie dreigen weg te lopen van de onderhandelingstafel over een nieuw klimaatakkoord, die geleid wordt door Diederik Samsom. Beide partijen stellen voorwaarden om aan tafel te blijven zitten, waaronder “een eerlijke verdeling van lusten en lasten” tussen huishoudens en industrie. Als het kabinet daar niet aan wil voldoen, zullen de organisaties “zich beraden op hun positie in het verdere proces”. Dat hebben ze donderdag 25 oktober bekendgemaakt.

Het dreigement komt een week voordat de Tweede Kamer debatteert over de klimaatonderhandelingen en het standpunt dat het kabinet daarover inneemt. FNV en Milieudefensie zien te weinig politiek leiderschap. Dit maakt volgens hen dat er 'geen zicht is op een ambitieus en eerlijk klimaatakkoord waarvan een arbeidsmarktplan deel uitmaakt'. 'Het IPCC-rapport en de Urgenda-zaak laten zien dat haast geboden is. Nu al loopt het akkoord door uitstel vertraging op', zegt Donald Pols, directeur van Milieudefensie.

Minister Wiebes van Economische Zaken en Klimaat liet begin deze maand juist weten dat de regering de burger zoveel mogelijk wil ontzien bij de transitie naar een klimaatneutrale economie. Hij riep de vijf klimaattafels op om 'meer aandacht te besteden aan kostenreductie'. De kosten moeten volgens hem 'voor iedereen behapbaar worden gemaakt'.

Vertraging

In een brief aan het kabinet en de Tweede Kamer benoemen Pols en Kitty Jong, vice-voorzitter van de FNV, echter vijf punten, waarvan zij vinden dat het kabinet zich er 'volstrekt onvoldoende' voor inzet. Ten eerste eisen ze harde garanties dat de transitie voor huishoudens betaalbaar is door te zorgen dat ook de industrie meebetaalt. 'Het is van doorslaggevend belang voor het slagen van het Klimaatakkoord dat er genoeg draagvlak is bij de bevolking. Dit is niet louter een maatschappelijke', alsdus Jong.

Kolenfonds

Naast draagvlak, wat volgens FNV en Milieudefensie betekent 'dat grote industriële bedrijven betalen voor CO2-vervuiling' eisen de organisaties ook een arbeidsmarktplan met budget, toegesneden op nieuwe beroepen die ontstaan (bijvoorbeeld in de offshore windindustrie) en oude beroepen die niet meer nodig zijn (zoals in kolencentrales). 

Verder moet het Rijk een zogenoemd kolenfonds oprichten 'om de arbeidsmarkt- en sociale gevolgen voor werknemers in de hele kolenketen op te vangen, die langdurig werkloos dreigen te worden'.

Als vierde punt willen FNV en Milieudefensie dat in deze kabinetsperiode 100.000 huurwoningen worden gerenoveerd, bovenop het lopende renovatieprogramma van de woningcorporaties. Het kabinet moet geld vrijmaken waarmee de renovatie in de sociale huursector grotendeels kan worden gesubsidieerd.

Tot slot moet het kabinet van de partijen garanderen dat het gebruik van biomassa in de klimaattransitie sociaal en ecologisch duurzaam is. 'Dit betekent dat landbouwgewassen niet gebruikt mogen worden voor biobrandstoffen.'

Op 5 oktober jongstleden kwam Wiebes met een reactie op het voorstel voor de hoofdlijnen van het klimaatakkoord, onder de naam 'appreciatie', enkele dagen voordat de rechter in hoger beroep de Staat veroordeelde voor het niet hanteren van het zorgvuldigheidsprincipe bij het klimaatbeleid.

Kabinetsreactie op de voorstellen voor de gebouwde omgeving werden drie hoofdlijnen in belangrijke mate afgewezen:

1. Geen steun van kabinet voor de -richting 2030 gefaseerde, flinke- verhoging van de belasting op gas, gecombineerd met een -beperkter- verlaging van belasting op elektriciteit; als gevolg van deze maatregel zou meer aandacht voor besparing van warmteverlies in woningen ontstaan, en er minder stimulans voor teruglevering van elektriciteit door toepassing van zonnepanelen;

2. Kabinet gaat niet akkoord met inzet van 50% van de verhuurdersheffing (een belasting die enkele jaren geleden is geintroduceerd, en via de verhuurders vooral ook huurverhoging tot gevolg had/heeft) voor verduurzaming van de woningen; er is voorzien in 100 mln. 'teruggave' van de tot ca. 2 miljard oplopende belastingheffing;

3. Afwijzing van de belangrijke maatregel voor financiering van energetische renovatie bij particulieren, via een Gebouwgebonden Financiering. Dit voorstel, waar het kabinet in haar eigen regeerakkoord nog van had aangegeven dat zij deze wilde 'onderzoeken', blijkt nu, via deze appreciatie, "fiscaal niet inpasbaar'.

Met bovenstaande maatregelen voor de gebouwde omgeving is Diederik Samsom vrijwel terug bij af. Op woensdag 31 oktober organiseert NRP Spaar het Klimaat in Utrecht een bijeenkomst. Diederik Samsom, voorzitter van de Klimaattafel, is de gastspreker bij de partnerbijeenkomst van het NRP.

Bronnen: Financieel Dagblad - Energeia - Ministerie van EZK