MOBilisation for the Environment stapt naar rechter vanwege kabinetsbeleid

8 juni 2020

Kabinet negeert advies van Johan Remkes (ex-VVD minister en voorzitter adviescommissie Stikstof)

De stikstofuitstoot moet in 2030 zijn gehalveerd ten opzichte van 2019, tegelijkertijd moet er worden geïnvesteerd in natuurherstel. Alleen dan kunnen de doelen om de natuur voldoende te beschermen worden gehaald, stelt Johan Remkes maandag in zijn eindrapport met advies aan het kabinet voor de oplossing van de stikstofproblemen.

De doelen moeten wettelijk worden vastgelegd, het kabinet wordt opgeroepen met een "voortvarende aanpak" te komen.

Remkes oordeelt hard over de aanpak van het kabinet tot nu toe. De juridische verankering van het huidige beleid is "onvoldoende" en veel maatregelen zijn op basis van vrijwilligheid.

De adviescommissie maakt de pijnlijke vergelijking met het vorige beleid, het Programma Aanpak Stikstof (PAS), dat vorig jaar door de Raad van State werd afgekeurd.

"Het is onvoldoende om op de lange termijn voldoende stikstofreductie te garanderen", aldus Remkes in een toelichting op het advies.

Remkes: 'Onterecht dat problemen door corona vanzelf oplossen'

De adviescommissie, onder leiding van oud-minister Remkes adviseerde het kabinet al eerder over welke stappen genomen moeten worden. Het advies van maandag, met de titel Niet alles kan overal, is het eindrapport dat aan minister Carola Schouten (Landbouw) werd overhandigd.

Remkes waarschuwde dat er onterecht wordt gedacht dat het stikstofprobleem zich vanzelf oplost vanwege de coronacrisis waardoor er een stuk minder economische activiteiten zijn. "Het stikstofprobleem is er nog steeds en is alleen maar urgenter geworden."

De afname van stikstof is naar verwachting tijdelijk en de afname van ammoniak, ook een vorm van stikstof, is bij de landbouw de laatste maanden helemaal niet afgenomen, concludeerde Remkes.

De halvering van de stikstofuitstoot zou per provincie moeten worden geregeld afhankelijk van de staat van de Natura 2000-gebieden. Voor 2040 moet de uitstoot bij alle beschermde natuurgebieden tot onder een bepaalde grens zijn gedaald zodat de stikstof geen schade meer kan aanbrengen aan de natuur.

Remkes: "Als dat lukt, dan kan de natuur zich in 2050 hersteld hebben."

Meer werk voor landbouwsector

Vooral in de landbouw, de sector die het meeste stikstof uitstoot in Nederland, "moet echt een transitie maken" naar een werkwijze met weinig stikstofuitstoot, zei Remkes. "Het trekt een te zware wissel op de natuur."

De Commissie was ook kritisch op de vrijwillige uitkoopregeling voor boeren. Hier zouden alleen ondernemers voor in aanmerkingen moeten komen die te veel stikstof uitstoten en dichtbij Natura 2000-gebieden zitten.

Er moet ook beter moeten worden gemeten. "Boeren kunnen niet groen zijn als ze rood staan", aldus Remkes.

Kabinet zet niet in op harde doelen

Vorig jaar werd het stikstofbeleid van het kabinet door de Raad van State afgekeurd. Er werd te weinig gedaan om de stikstofneerslag en -uitstoot bij beschermde natuurgebieden te verlagen. Met dat beleid, het Programma Aanpak Stikstof (PAS), werden bouwvergunningen afgegeven. Die werden met de rechterlijke uitspraak in één klap ongeldig waardoor een totale bouwstop volgde.

Inmiddels zijn er maatregelen genomen, mede op basis van eerdere tussenadviezen van de Commissie Remkes. Zo is de maximumsnelheid op snelwegen overdag verlaagd naar 100 kilometer per uur en mag de luchtvaart alleen groeien als er verdere verduurzaming tegenover staat.

Eind april volgde een "structurele aanpak" die de stikstofuitstoot bij de bron moest aanpakken. Er werd geld vrijgemaakt om de natuur te herstellen en boeren die in de buurt van beschermd natuurgebied zaten, werden met een financiële regeling verleid te stoppen met hun bedrijf. De landbouw is in Nederland verantwoordelijk voor het grootste deel van de stikstofuitstoot: 41 procent.

Het kabinet stelde zichzelf de opgave om in 2030 bij ten minste de helft van de beschermde natuurgebieden de stikstofuitstoot onder een kritische grens te krijgen. Dit is alleen opgeschreven als "streefwaarde" en niet als hard doel, waardoor critici denken dat ook dit beleid net als de PAS uiteindelijk juridisch niet houdbaar is.

MOBilisation for the Environment (MOB), de milieuclub die met succes de PAS bij de rechter aanvocht, liet al direct weten ook vanwege het nieuwste stikstofbeleid naar de rechter te stappen.

Bron: NU.nl