Waarom Gemeenten hun contract met Gazprom juist NIET moeten opzeggen

8 maart 2022

Gebrek aan kennis van de energiemarkt zet actievoerders en opiniemakers en gemeenten wellicht op verkeerde been

Bronnen: Volkskrant (23 februari) Opinie-artikel Michel Scholte, Werner Schouten, Marjan Minnesma, Hajar Yagkoubi en Mert Kumru, en reactie in Energeia (7 maart) van Sjak Lomme

Stelling: #StopGazprom is contraproductief. 

Lomme: "wie nu contract opzegt, spekt Poetins oorlogskas"
De oproep van de #StopGazprom-campagne aan gemeenten en waterschappen om hun gascontracten met Gazprom op te zeggen is gevoelsmatig goed te begrijpen, maar rationeel gezien zeer onverstandig. Opzeggen van contracten met Gazprom zal in de meeste gevallen contraproductief uitpakken. In plaats van minder zal er juist meer geld in Poetins oorlogskas vloeien. Lees verder in Energeia.
Afgaande op hun opinieartikel in de Volkskrant, lijken de initiatiefnemers helaas weinig zicht te hebben op de werking van de gasmarkt. Ook bij diverse artikelen die de oproep steunen of juist afraden, zijn de nodige vraagtekens te zetten. Daarom wordt in het artikel in Energeia uiteengezet hoe de energiemarkt werkt, hoe beperkt de rol van energieleverancier is en wat de belangrijkste gevolgen zijn van het opzeggen van contracten met Gazprom.

Het gros van de contracten die volgens #StopGazprom nu opgezegd zouden moeten worden, stammen dus uit de periode dat gasprijzen op de groothandelsmarkt nog rond de €20 per MWh schommelden. Voor kleinverbruikersaansluitingen vertaalt zich dat naar gasprijzen van pakweg €0,70 tot €0,80 per kubieke meter. De behoefte om gas af te nemen zal echter niet zijn verdwenen en dus moeten er nieuwe contracten worden afgesloten en daar zal een zeer hoge prijs voor worden betaald.

De groothandelsprijzen liggen momenteel boven de €200 per MWh voor levering op korte termijn, aflopend naar meer dan €100 per MWh voor winter 22/23. Die prijzen kunnen echter snel oplopen, reden voor leveranciers om zelfs geen vaste prijzen meer af te geven. Voor kleinverbruikers rest dan het modelcontract met variabele tarieven, waarvoor Eneco bijvoorbeeld € 2,77 per m3 rekent (prijzen 4 maart). Ergo, nu opzeggen en opnieuw afsluiten kost gemeenten een fortuin, geld dat voor een significant deel richting Rusland zal stromen.

"De verontwaardiging moet zich niet alleen richten op #StopGazprom, maar op ‘wees zuinig met energie’", stelt Lomme.

Laat fictie niet te veel op feiten lijken
Net als bij elektriciteit zitten er tussen de productie en het gebruik van gas diverse stappen die het zicht op de herkomst wegnemen. De behoefte is echter groot om productie aan verbruik te koppelen, vooral in de elektriciteitsmarkt, maar ook in de gasmarkt. Dus worden er fictieve constructies opgezet, met garanties van oorsprong of contracten afgesloten tussen opwekker en afnemer die zo veel mogelijk ‘echt’ moeten zijn. Begrijpelijk, maar #StopGazprom laat de keerzijde zien. De wereld die achter de leverancier schuilgaat is bij velen nagenoeg onbekend en met versimpelde marketingconcepten als ‘rechtstreeks inkopen bij de boer’ wordt dat er niet beter op. Dat kan leiden tot kostbare en voornamelijk symbolische acties die contraproductief kunnen uitpakken, zoals het opzeggen van Gazprom-leveringscontracten.

Positief aan de #StopGazprom campagne is dat het grote publiek wordt geconfronteerd met de grote afhankelijkheid van Russisch aardgas. Helaas versterkt de campagne het misverstand dat de leverancierskeuze invloed heeft op de herkomst van energie. Belangrijker nog is dat het opzeggen van contracten met Gazprom in de meeste gevallen contraproductief zal uitpakken. In plaats van minder geld naar Rusland zal er juist meer geld in de oorlogskas vloeien omdat de vraag naar gas niet verandert maar nieuwe contracten wel tien keer zo duur zijn. Die meerkosten komen voor een groot deel in Rusland terecht, ook als de leverancier een ‘duurzaam Nederlands alternatief‘ is waar de #StopGazprom-initiatiefnemers voor pleiten.

De enige manier om de geldstroom richting Oosten zo snel mogelijk terug te dringen is door fors te besparen op energieverbruik en dan vooral op olieproducten. De exportwaarde van Russische olie en olieproducten is immers drie keer zo hoog als die van gas.

Lees het volledige artikel op Energeia