Een op tien huishoudens lijdt aan energiearmoede

25 januari 2017

In Nederland kunnen tien procent van de huishoudens hun energierekening amper betalen. Ze kunnen met simpele maatregelen hun energiekosten verlagen. Toch gebeurt dit niet vanzelf.

’s Avonds de gordijnen dichtdoen, de verwarming een graad lager zetten, tochtstrips bij de deuren plaatsen, radiatorfolie achter de radiatoren plakken en warmwaterbuizen isoleren met buisisolatie. Nederlanders kunnen zonder veel moeite geld besparen op hun energierekening. Dat blijkt uit onderzoek onder leiding van Energieonderzoek Centrum Nederland (ECN) naar ‘energiearmoede’. ‘Arme gezinnen blijken gemiddeld heel eenvoudig honderd euro per jaar te kunnen besparen op de energierekening’, zegt Koen Straver, projectleider van ECN.

Energiearmoede

Energiearmoede is het verschijnsel waarbij huishoudens een energierekening hebben die eigenlijk te hoog is voor hun inkomen. Daardoor hebben ze moeite om de energierekening te betalen, waardoor ze schulden opbouwen. Dit geldt voor circa 10 procent van de huishoudens in Nederland. Nederland heeft ten opzichte van omliggende landen nog relatief weinig aandacht voor het verschijnsel, zo concludeert Technopolis Group in een vergelijkende studie over de energietransitie.

Projecten

Steeds meer gemeenten, energiebedrijven en maatschappelijke organisaties ontwikkelen projecten tegen energiearmoede. Zij willen op die manier huishoudens met een laag inkomen helpen efficiënter met energie om te gaan, bijvoorbeeld door het geven van voorlichting of het aanbieden van energiebesparende materialen. Het afgelopen jaar deed ECN samen met een aantal andere partijen onderzoek naar de effectiviteit van projecten gericht op het bestrijden van energiearmoede.

Advies op maat

Uit het onderzoek blijkt dat er met een goed advies op maat veel winst te behalen valt. “Huishoudens met lage inkomens blijken gemiddeld honderd euro per jaar te kunnen besparen op de energierekening”, zegt Koen Straver, projectleider van ECN. “Dat is goed voor de portemonnee én het milieu.” Daarnaast blijkt dat de projecten bijdragen aan de werkgelegenheid, door het opleiden van werkzoekenden tot energieadviseurs. “Hiermee snijdt het mes aan drie kanten.”

Deja vu

De adviezen lijken op de oproep die minister Lubbers deed tijdens de oliecrisis. Hij riep in 1973 alle Nederlanders op om hun gordijnen ‘s avonds dicht te doen. Hij had gelijk: deze eenvoudige maatregel staat in de top vijf van tips om je energierekening te verlagen. Ook met andere simpele maatregelen, zoals tochtstrips plakken of ‘s nachts de verwarming lager zetten kunnen huishoudens veel geld besparen. Hoewel deze maatregelen op het eerste gezicht voor de hand liggen, is de praktijk weerbarstiger: alleen maar opsommen wat men kan besparen is niet voldoende.

Stimuleren

Huishoudens voeren de simpele energiebesparende maatregelen niet vanzelf uit. Uit het onderzoek blijkt dat huishoudens sneller tot actie overgaan door ze rekenvoorbeelden voor te schotelen, de boodschap te herhalen en een koppeling maken met redenen van niet-energiegerelateerde aard, zoals meer comfort. ECN adviseert alle gemeentes, woningbouwverenigingen en energiebedrijven dit soort projecten op te zetten. Het consortium heeft hiervoor een toolkit ontwikkeld die zich richt op professionals. Meer informatie hierover staat op www.energiearmoede.nl.

Onderzoek

Het onderzoek naar energiearmoede werd uitgevoerd onder leiding van ECN in samenwerking met Alliander, Eneco, EnergieFlex, Wijksteunpunt Wonen, Gemeente Utrecht en onderzoeksbureau Tertium. Het werd mede gefinancierd door het ministerie van Economische Zaken vanuit de Topsector Energie. Vandaag wordt het onderzoeksrapport aangeboden aan wethouder Lot van Hooijdonk van gemeente Utrecht tijdens een symposium over energiearmoede in het Stadskantoor, waarop de resultaten worden besproken. De redactie van Ensoc zal hiervan verslag doen.

54 miljoen Europeanen lijden aan energiearmoede, blijkt uit onderzoek van de Europese Commissie. Oorzaken zijn stijgende energieprijzen, lage inkomens en slechtgeïsoleerde huizen.

Op 30 november 2016 lanceerde EU-commissaris het "Clean Energy for all Europeans" dat energie-efficiency doelstelling van 30% in 2030 vooropstelt. Meer hierover in het EU-persbericht

"In the case of building renovation it should result in creating the right market conditions for increasing the rate and level at which buildings are renovated. It will also ensure a stable framework with a long-term perspective and vision towards the decarbonisation of buildings, which will lead to the transformation of the EU building stock while creating growth and jobs."

"The proposal could contribute to take out from energy poverty between 515,000 to 3.2 million households in the EU (from a total of 23.3 million households living in energy poverty)."

Download: Putting Energy Efficiency First (nadere beschrijving van de maatregelen)

Link: Toolkit

Bronnen: CBS, Ensoc en EU-commissie